Zaraz potem przychodzi Ci do głowy co będzie? Jak sobie poradzą, gdyby Ciebie zabrakło? Mam dla Ciebie dobrą wiadomość. Nie Ty pierwszy zadajesz sobie takie właśnie pytanie. Pojęcie estate planning adresuje właśnie ten problem. A usługi w tym zakresie sięgają przeszło 100 lat w takich krajach jak np.: Szwajcaria, Londyn, czy Księstwo Liechtenstein. 

W odcinku omawiam to co rynek oferuje oraz na co uważać, mówię o tym:

Co to zatem jest estate planning?

W dużym skrócie jest to tworzenie planów zarządzania i transferu majątku po Twojej śmierci. W Polsce używamy pojęcia planowania sukcesji. Oczywistym jest, że usługi estate planning są bardziej zaawansowane zagranicą niż w Polsce. Bo tam rynek korzysta z nich od dziesiątek lat. Siłą rzeczy estate planning zawiera w sobie dużo bogatszy katalog usług niż rozumiane przez nas planowanie sukcesji. 

W Polsce potrzeba, czyli popyt na takie usługi dopiero powstaje. Dlatego też ich dostępność jest bardzo znikoma. Oczywiście możemy z nich korzystać za granicą, musimy jednak pamiętać, że zagraniczne rozwiązania nie są dostosowane do potrzeb polskich przedsiębiorców. Jednym z istotnych ryzyk, to ryzyko podatkowe, o którym zagraniczny doradca nie może przecież wiedzieć. A jeśli zdaje sobie z niego sprawę, to nie będzie wiedział, jak jemu zaradzić. 

Z drugiej strony polskie zespoły stosujące plany sukcesyjne dla polskich przedsiębiorców, choćby siedziały w największych polskich kancelariach siłą rzeczy nie mają doświadczenia w zakresie skuteczności proponowanych planów. Bo w Polsce nie doszło jeszcze to zmiany warty! Mam na myśli to, że transfer rozbudowanych fortun, biznesów, majątków pomiędzy pokoleniami jest jeszcze przed nami. Więc nie było przestrzeni, aby takie doświadczenie na polskim rynku zdobyć. Po drugie rozwiązania, które są stosowane, jeśli pracujemy na rozwiązaniach prawa polskiego, są nowe. A więc nie przećwiczone w boju potencjalnie skonfliktowanej sukcesji. 

Co obejmuje estate planning?

Dobre planowanie sukcesji/estate planning obejmuje nie tylko kwestie przekazania majątku najbliższym, ale również zewnętrznym podmiotom/organizacjom. Uwzględnia również sposób zarządzania aktywami na różnych etapach procesu sukcesji.

1. inny gdy dzieci są małoletnie,
2. inny gdy pełnoletnie, ale nie wszystkie zainteresowane zarządzaniem majątkiem,
3. jeszcze inne gdy dzieci są niepełnosprawne. 

Takie planowanie obejmuje również: 

• co miałoby się stać z majątkiem, gdybyś Ty nie był w stanie nim zarządzać;
• może potencjalny plan ubezpieczenia na wypadek, gdyby coś się Tobie stało.
• Kto będzie zarządzał w podobnej sytuacji majątkiem. Jakie grono miałoby zostać wyłonione? Przez kogo i według jakich instrukcji miałoby działać podczas zarządzania majątkiem, czy jego dystrybucji do rodziny. 
• A więc estate planning obejmuje kwestie następstwa – kto będzie podejmował decyzje zarządcze. Np.: gdy zachodzi kryzysowa sytuacja w spółce, lub na rynkach finansowych, i konieczna jest decyzja to kto ma ją podjąć, gdy Ciebie nie ma?
• Wielu z Was się pyta, co zrobić, aby kontrolę nad biznesem nie przejęły synowe, czy zięciowie. Ten aspekt również adresuje estate planning. 
• W procesie estate planning należy podjąć konkretne decyzje związane z przekazaniem majątku do następców. A wypracowane rozwiązania mają zapewnić ich późniejsze wykonanie.
• Z kolei odpowiednio dobrane rozwiązania powinny pozwolić uniknąć niepotrzebnych podatków, opłat sądowych, obsługi prawnej etc.

Taki mały przykład estate planning w skali mikro. Zobacz – wyobraź sobie, że wyprowadzasz się z rodziną do Hiszpanii, czy Portugalii. Czy pomyślałeś jak będzie wyglądał proces spadkowy w takiej sytuacji? Czy wiesz, że w przypadku Twojej śmierci w czasie pobytu w Portugalii prawo spadkowe będzie się toczyło wg. prawa tego kraju i przed sądami tego kraju? Nawet jeśli majątek i spadkobiercy będą w Polsce! Czy można temu przeciwdziałać. Tak! I o to chodzi w procesie estate planning. W takim wypadku wystarczy, że pójdziesz do polskiego notariusza i wybierzesz prawo polskie jako prawo stosowane do Twojego spadku. Proste, prawda? Ile to kosztuje? Jakieś 150 zł plus wypisy aktu notarialnego. Ile zaoszczędzisz sobie lub rodzinie? Dziesiątki tysięcy złotych na obsługę prawną i kupę nerwów.

WAŻNE – proces estate planning, to proces długoterminowy

Ale wróćmy do estate planning – ważne w tym procesie jest to, że jest on długoterminowy. Zmiany w strukturze zabezpieczenia Twoich aktywów wprowadza się wraz z rozwojem sytuacji. Weźmy tą sytuację z testamentem. Inaczej będzie on brzmiał, gdy Twoje dzieci będą miały 3- 5 lat, a Ty mieszkasz w Polsce. A inaczej, gdy będą miały lat 20 czy 30, albo gdy będziesz mieszkał za granicą. Zatem z upływem czasu, rozwojem rodziny, czy Twojej struktury biznesowej narzędzia jakie będą służyły do planowania sukcesji będą inne. No nie będzie to jedynie testament, ale również inne rozwiązania jak: fundacje, spółki inwestycyjne, czy holdingowe. Odsyłam zresztą do rozmowy z Andrzejem Sałamachą w sprawie rozwiązań jakie w planowaniu sukcesji można wykorzystywać w Polsce – taki materiał był ostatnio publikowany na moim kanale. 

Jak się do tego zabrać? Jak wybrać eksperta, który przeprowadzi Ciebie przez ten proces? 

Budowanie zespołu doradców, którzy będą zarządzać Twoim majątkiem będę dedykować oddzielny odcinek. To jest bardzo ważne. Chodzi o zespół osób, które mają określone kompetencje. A po wdrożeniu Twojej strategii zarówno w aspektach sukcesji, jak i inwestycji zespół ten ma za zadanie utrzymać całość „w biegu”. Warto jednak mieć na pokładzie, chociaż na zasadach part time, ludzi którzy nie tylko wspierają Twoje plany w zakresie estate planning, ale również okresowo je weryfikują. Bo naprzykład zmienia się przecież sytuacja na rynku, zmienia się sytuacja w rodzinie. No i ważna jest weryfikacja struktury, np. międzynarodowej, bo zmieniają się regulacje prawne i podatkowe na całym świecie (te ostatnie/podatkowe zmieniają się co roku). 

Oczywiście może to zrobić dla Ciebie topowa kancelaria w Polsce lub zagranicą. Musisz jednak zdawać sobie sprawę, że będzie to analizować prawnik specjalizujący się na konkretnym rynku lub którego wiedza ogranicza się najczęściej do jednego lub dwóch, trzech systemów prawnych. Ważne jest zatem, aby był to ekspert, który ma międzynarodowe doświadczenie i zajmuje się wyłącznie takimi strukturami, a nie np.: prawnik, który zajmuje się bieżącym doradztwem podatkowym.

Chociaż gdy mówimy o pracy doradców podatkowych, zwłaszcza tych co pracują przy międzynarodowych strukturach inwestycyjnych to Panowie i Panie: „Chapeau bas!”. Jest to jedna z najtrudniejszych dziedzin i najbardziej zmiennych w każdym systemie prawnym dzisiejszej UE. Doradca podatkowy to jednak ekspert, który zna się na podatkach i na pewno w takim procesie jest ważny. Jednak do momentu, gdy rozpocznie się Twój proces sukcesji podatki zmienią się jeszcze wiele razy. Tak więc to nie one są wyznacznikiem tego czego dziś potrzebujesz. Potrzebujesz bardziej wiedzy prawnej o możliwych rozwiązaniach w procesie sukcesji, czy szerszym procesie estate planning. Ale przede wszystkim potrzebujesz doświadczenia. A więc eksperta, który nie tylko postawił już struktury organizacyjne, ale który pomógł rodzinie przejść przez proces sukcesji – oby suchą nogą i bez szczególnych komplikacji. 

O co zapytać doradcę estate planning?

Gdy przychodzą do mnie przedsiębiorcy pytając o najlepsze rozwiązania służące ochronie majątku i procesowi sukcesji to mam wrażenie, że kończy się na tym że robią oni casting pomiędzy kancelariami na najefektywniejszą strukturę podatkową. To jest błąd. 

Skutek jest taki, że konkurujące zespoły podatkowe skupiają się na tym, aby zdyskwalifikować konkurencję i pozyskać projekt proponując rozwiązania, które podobają się klientowi, a nie takie które adresuje jego potrzeby. A przecież nie szuka on klakierów. Szuka on doświadczenia, szuka eksperta, który przeprowadzi rodzinę przez trudne i niedające się przewidzieć momenty, a to nie będą podatki! Dobrze jest zatem korzystać z najlepszych podatkowców i oni są w tym procesie bardzo potrzebni. Naprawdę! Ale warto mieć obok niezależnego eksperta, który będzie patrzył na kwestie stricte estate planning i filtrował dobrane rozwiązania właśnie pod tym kątem i tylko pod tym kątem. Który będzie nadzorował również funkcjonowanie struktury, patrząc na zmieniające się potrzeby rodziny. 

Dlatego szukając zespołu nie pytaj o rozwiązania, bo one się zmieniają. I nie o to chodzi, aby Twój doradca znał podatkowe nowinki. Pytaj o jego doświadczenie. O najtrudniejszą sytuację i o to jak sobie z nią poradził. No i bądź wyrozumiały. Wszyscy w Polsce w etate planning stawiają obecnie pierwsze kroki. Tym bardziej bądź czujny i zrób to dobrze. 

Na zakończenie

Dziękuję za pozostanie ze mną do końca. Mam nadzieję, że moje podpowiedzi jak poprowadzić Twój proces sukcesji i jak zabezpieczyć Twoją rodzinę okażą się pomocne. A jeśli już podjąłeś ten proces to wiesz czy robisz to dobrze. Bo może zabrakło niezależnej ekspertyzy?

Zapraszam do subskrybowania kanału Wealth Advisory – Anna Maria Panasiuk poprzez klikniecie przycisku subskrybuj, a także zostawiania komentarzy, na które w oparciu o moje doświadczenie i aktualną wiedzę z chęcią odpowiem. Jestem obecna z podcastem też na Spotify i ApplePodcast. 

Zapraszam na kolejny odcinek w każdy czwartek ok. godziny 18.00