Kto powinien zainicjować proces sukcesji – pokolenie młode czy to starsze? 

Istnieje wiele rozwiązań, które pomogą Wam w pokoleniowym rozwoju. Jednak należy odpowiedzieć sobie na pytanie, kto powinien ten proces zainicjować? Rodzice, Ojciec, Dzieci? Która generacja powinna mieć inicjatywę? Która powinna mieć kompetencje i jakie powinny być te kompetencje? 

Weźmy taką sytuację. Córka mojego klienta jest gotowa przejąć firmę i faktycznie ją prowadzi. Ale gdy w grę wchodzą strategiczne decyzje, to zza zamkniętych drzwi lecą niecenzuralne słowa rodzinnej kłótni. To nie znaczy, że to jest źle. Ale to oznacza, że nie jest to proste. 

Jeśli Twoje dzieci są dorosłe, zapewniłeś im solidne wykształcenie i chcą przejąć Twoją firmę to gratuluje! Wykonałeś kawał dobrej roboty. Ale zaskoczę cię. To oznacza prawdopodobnie, że jesteś w pół drogi. Czy zająłeś się sobą i siebie do tego procesu przygotowałeś?

To, że masz doskonałe kompetencje aby prowadzić biznes, nie oznacza, że potrafisz go skutecznie komuś oddać. Najczęściej właśnie jest odwrotnie. Wyrobionych przez lata kompetencji i schematów nie wyłączysz jednym przyciskiem guzika. To jest proces, w który musisz wejść i się do niego przygotować. Potrzebujesz do tego czasu, aby organicznie przekazywać swój biznes. Czasem musisz skorzystać z mentoringu, czy coachingu, aby na głos określić co Cię stopuje i co przeszkadza w realizacji tego na czym w końcu Tobie zależy. A czasem potrzebujesz kompetencji twardych. Bo o proces sukcesji należy zadbać również od strony prawnej. Trzeba to zrobić w taki sposób, aby bezpieczny był biznes, Ty i Twoja rodzina. Należy przewidzieć poszczególne etapy, aby zabezpieczyć płynność biznesu? Jak to zrobić? 

Etapy przygotowania procesu sukcesji

Po pierwsze: Musisz czuć się zabezpieczony finansowo niezależnie od Twojego udziału w rodzinnym biznesie. Jeżeli tak nie jest, to jest mało prawdopodobne byś wypuścił stery z rąk. 

Po drugie: Gdy dojdziesz do wniosku, że w kwestiach finansowych masz to co chciałeś, to powinieneś zdecydować co będziesz dalej robić…. No bo odejdą obowiązki, praca, związany z nimi status i reputacja. Jak to wypełnisz? To bardzo ważne. Przecież ile można grać w golfa? Musisz mieć na to swój plan. 

Po trzecie: musisz mieć pewność, że biznes, który – nie oszukujmy się – jest Twoim dzieckiem jest w dobrych rękach i nic mu się nie stanie, jak przestaniesz go doglądać. Do tego nie wystarczy dobrze przygotować Twoich sukcesorów. Trzeba do tego przygotować odpowiednio biznes, jego strukturę prawną, organizacyjną. No i siebie. Musisz dać prawo innym popełniać błędy. Ty również się na swoich błędach uczyłeś. 

Jakie są najczęstsze problemy sukcesji w praktyce?

1. Starsze pokolenie czuje, że nie może odejść od biznesu do czasu aż następne pokolenie zdecyduje się czy chce go przejąć. Tutaj może być problem komunikacyjny. 
2. Skłócone rodzeństwo, które może doprowadzić do rozpadu Twojego biznesu. Jeśli jesteś jedynym spoiwem Twojej rodziny, to coś jest nie tak. Musisz natychmiast reagować odnośnie relacji rodzinnych. Są do tego specjaliści, doradcy. Równolegle musisz podjąć twarde decyzje odnośnie zabezpieczenia Twojego biznesu i utworzenia odpowiedniej struktury prawnej.
3. Sukcesorzy chcą się zadomowić w rodzinnym biznesie, ale nie mogą wydobyć informacji od ojca, który ciągle nie jest gotowy na współpracę. Ojciec, niby siedzi na tylnym siedzeniu, ale nadal trzyma kierownicę i nie pozwala nią zakręcić.  
4. Nowe pokolenie jest jeszcze zbyt młode, by przejmować biznes lub nie dojrzałe. Być może wyrosło w cieniu silnej osobowości rodzica i potrzebuje wsparcia, czasem terapeutycznego, aby być w stanie odnaleźć się na fotelu prezesa. To również proces. Tym trudniejszy, że syn/córka mogą czuć się zobowiązani aby spełnić oczekiwania rodziców, a z pewnych względów nie są na to gotowi, bo leżą ku temu emocjonalne przeszkody, które najczęściej nie są z ich winy. 

Co pomaga w tym procesie?

Na pewno dobór odpowiednich doradców. Ich kompetencje twarde, ale również wyczucie umiejętności miękkich. Planując rozmowy na temat sukcesji, powinni oni być w stanie ocenić sytuacje i możliwości rodziny do wdrożenia procesu tu i teraz. Być może lepiej będzie odłożyć cały proces, niż naciskać na przedwczesne decyzje. Warto wskazać potrzebę wsparcia rodziny w dyskusjach i wyjaśnieniu wzajemnych potrzeb. Nie zawsze wejście prawnika powinno być tym pierwszym krokiem, a jeśli jest to powinien on wiedzieć kiedy wcisnąć pauzę i pomóc rodzinie najpierw poukładać kwestie relacji i wzajemnego zaufania. 

Jak możecie sami sobie pomóc? Sprawdźcie czy dzieci są gotowe

Raczej nie oczekujcie dojrzałej sukcesji u dzieci które mają 19 – 25 lat, chyba że palą się do prowadzenia firmy. Pozwólcie im na to, ale jeszcze nie samodzielnie. Natomiast jeśli nie są na taki proces gotowi, należy dać im czas. Przypomnij sobie co Ty robiłeś i czego potrzebowałeś w wieku 19, 20 lat. Pozwól dzieciom nabyć własne doświadczenie na bazie, którego dołączą do Ciebie silni i dojrzali. 

Gdy Twoje dziecko będzie miało 30 lub 35 lat, Łatwiej będzie również rozmawiać o wspólnych wartościach. Jeśli wykonałeś odpowiednio swoją robotę, możesz spodziewać się, że przekazanie i zrozumienie specyfiki biznesu jego potrzeb i odpowiedzialność sukcesorów będą Tobie odpowiadały. 

Dziękuję za pozostanie ze mną do końca. Mam nadzieję, że moje podpowiedzi okażą się pomocne w planowaniu Twojej sukcesji. Pamiętaj, gdy wyjeżdżasz mieszkać za granicę, to szczególnie powinieneś zastanowić się, czy wszystkiego dopilnowałeś i czy właśnie teraz nie powinieneś się zatrzymać i dopilnować kilku ważnych kwestii. Od tego przecież zależy bezpieczeństwo Twoich najbliższych.

Zapraszam do subskrybowania kanału Wealth Advisory – Anna Maria Panasiuk poprzez klikniecie przycisku subskrybuj, a także zostawiania komentarzy, na które w oparciu o moje doświadczenie i aktualną wiedzę z chęcią odpowiem. Jestem obecna z podcastem też na Spotify i ApplePodcast. 

Zapraszam na kolejny odcinek w każdy czwartek ok. godziny 18.00