Jeśli jesteś świeżo po exicie? To, zapewne banki, doradcy inwestycyjni…. na wyścigi przekonują Cię abyś to właśnie im powierzył Swoje środki. Koledzy przychodzą do Ciebie z propozycjami inwestycyjnymi. Czujesz się przeładowany, bo nie wiesz tak naprawdę jak inwestować (!) Ważne, abyś w tym czasie jak najmniej kierował się emocjami. A raczej bazował na rozsądku i przemyślanych decyzjach. W tym odcinku opowiem jak zainwestować pieniądze – jaki jest klucz do zbudowania mądrej strategii inwestycyjnej. Będę mówiła o:

• tym, że trzeba mieć wizję tego co będziesz robił po sprzedaży biznesu, 
• zaplanowaniu wydatków i inwestycji zanim zaczniesz wydawać zarobione przez Ciebie pieniądze,
• konieczności posiadania mentora, obiektywnego doradcy oraz o tym jak go wybrać.

Zatem jak powinieneś przygotować się do sprzedaży Twojego biznesu?

Gdy zadałam pytanie jednemu z przedsiębiorców, co będzie robił po sprzedaniu spółki usłyszałam w odpowiedzi „Daj się kobieto napić!”. Czy takie podejście ma sens? Moim zdaniem nie. Od ponad 20 lat patrzę na przedsiębiorców, którzy zbudowali naprawdę duże przedsięwzięcia, odnieśli osobisty i finansowy sukces. Gdzie po 5 latach nie było śladu, ani po satysfakcji, ani po pieniądzach. Jedyną pamiątką był artykuł w schowanej w szufladzie gazecie z newsem o spektakularnym exicie polskiego przedsiębiorcy. Szkoda prawda?

Dlatego powinieneś stworzyć wizję tego, co będziesz robił po sprzedaży biznesu, zanim go sprzedasz! 

Porozmawiaj ze swoją żoną, mężem, partnerem jaką misję chcielibyście realizować dalej. Jeśli jesteście razem, to ważne jest abyście nadal dążyli w tym samym kierunku. Zrozumienie i wsparcie od partnera są niezmiernie ważne, bo ten duży krok w przyszłość będzie się składał z małych decyzji, małych kroczków, które będziecie robili razem. 

Jeżeli masz już plany, dobrze jest je zderzyć z osobą, która podobne decyzje musiała podjąć kiedyś w swoim życiu i może opowiedzieć o swoim doświadczeniu. A jeśli nie masz takiej osoby, to porozmawiaj z osobą, która doradza innym w analogicznych sytuacjach. Jeśli dobrze dobierzesz takiego doradcę, to dowiesz się na co uważać bazując na jego doświadczeniu zbudowanym z kolei na przeżyciach wielu innych przedsiębiorców, którzy byli właśnie w Twojej sytuacji. Taka rozmowa może zaoszczędzić Tobie mnóstwo problemów, no i pieniędzy. 

A skoro o pieniądzach mowa, to …..zaplanuj wydatki i inwestycje zanim zaczniesz wydawać swoje pieniądze

Mając na rachunku kilkadziesiąt milionów złotych żyjesz w wyobrażeniu ogromu środków i to może powodować, że odnosisz wrażenie, że one się nigdy nie skończą. Nic bardziej mylnego. Takie myślenie ma miejsce często na początku.

Weźmy przykład – Ile czasu mija zanim kupisz sobie wymarzony samochód. Jeden z moich klientów kupił sobie Bentleya jeszcze przed exitem. Przy takim podejściu dziś rok po exicie nie ma na benzynę.

Zatem jak zainwestować pieniądze?

To bardzo ważne abyś zaplanował wydatki na konsumpcję, oddzielił środki na czarną godzinę (takie które ulokujesz np.: w Szwajcarii) oraz środki na inwestycje, które pozwolą Tobie na dalszy rozwój. Jeśli tego nie zrobisz od razu, to najnormalniej zaczniesz przejadać majątek. I zanim się obejrzysz będziesz miał Bentleya pod domem i drugi dom w Hiszpanii. No a potem będziesz się zastanawiał czy o to rzeczywiście chodziło. Nie zaczynaj od takich wydatków(!) Zwłaszcza jeśli planujesz żyć z dochodów pasywnych. 

Nie mam nic przeciwko podnoszeniu standardu życia. Dom w Hiszpanii stanowi dobrą dywersyfikację nie tylko inwestycyjnie. Rok temu doświadczyliśmy szczególnej sytuacji, gdzie wojna w Ukrainie sprawiła, że nie czuliśmy się w tej części Europy bezpiecznie. Jednak niech kupno domu za granicą będzie przemyślaną decyzją. A nie realizacją modnego dziś posiadania domu w Marbelli. 

Czy rzeczywiście tam będziesz mieszkał? Czy Twoje dzieci będą tam chodzić do szkoły? Czy raczej jest to dom na lato lub nawet jedynie na wynajem? Ile kosztuje utrzymanie takiego domu? Ile Twojego czasu będziesz musiał poświęcić aby nim zarządzić? No i czy to jest właściwy moment, aby kupić dom w Hiszpanii? Bo jeśli myślisz o inwestycji, to może są inne, lepsze możliwości. Od hiszpańskich inwestorów wiem, że w chwili wybuchu wojny w Ukrainie w Hiszpani sprzedało się wszystko co opłacało się tam kupić. A z kolei nowe budownictwo w Hiszpanii jest bardzo słabej jakości. Więc jeśli chcesz kupić dom inwestycyjnie to nie jest to decyzja, którą powinieneś odfajkować za jedną wizytą w Hiszpanii, ani tym bardziej przy winie na sylwestra. 

Podobnie wygląda sytuacja z inwestycjami w biznes. Może być tak, że przez sam fakt, że dokonujesz inwestycji rozgrzeszasz się z tego, że wydajesz pieniądze – przecież inwestujesz(!) Ale znów – czy robisz to w sposób przemyślany, czy raczej na fali emocjonalnej decyzji? 

Drodzy przedsiębiorcy(!) Zbyt często słyszę o przypadkach, kiedy inwestycje omawiacie z kolegami przy alkoholu albo na jachcie. Gdzie tu czas na przemyślenie? A o prawniku nie ma nawet mowy. Spektakularny przykład? Proszę – pożyczka na 5 milionów złotych podpisana na jachcie, umowa na półtorej strony. Po 2 latach jak nie było widać pieniędzy, okazało się że spółka nie istnieje, poręczyciele są “goli” i nie warto było nawet iść do sądu. Albo kupno nieruchomości w czasie wyjazdu na sylwestra. Tak się nie buduje finansowej wolności. Tak się buduje problemy. 

To oczywiście skrajne przykłady. Rozumiem, że masz jednak obawy. Nawet jak działasz w przemyślany sposób, to nie jesteś pewny czy podejmujesz właściwe decyzje. Dlatego teraz powiem jak sobie z tym poradzić!

Zachęcam Cię również do sięgnięcia do moich audycji o tym JAK ZAŁOŻYĆ BANKOWY RACHUNEK INWESTYCYJNY. Tam mówię wprost na co uważać i jak podejmować decyzje.

Jak nie ulegać presji inwestowania Tu i Teraz?

Opowiem Wam o sytuacji mojego klienta z grudnia. Jak tylko sprzedał firmę, nagle przypomnieli sobie o nim wszyscy jego znajomii, o których nie słyszał od lat. Dzwonią banki, znajomi, koledzy. No i wszyscy akurat teraz mają doskonały projekt, czy produkt inwestycyjny. No i oczywiście jest presja, że przelać pieniądze trzeba natychmiast. Czujesz się osaczony i sfrustrowany. Ten mój klient stwierdził, że stracił on radość inwestowania. Co więcej stracił zaufanie do wszystkich. Bo każdy ciągnie w swoją stronę i każdy ma najlepszy pomysł i potrzebuje środków…. do najbliższej środy, bo potem okazja przepada. Znasz to? 

Możesz temu zaradzić – Jeśli przygotujesz sobie scenariusz jak działać, takie propozycje, projekty nie będą Ciebie ruszać. Bo masz PLAN. Wiesz czego szukasz. Będziesz się przyglądał tylko takim propozycjom jakie sobie zaplanowałeś. To ten moment, kiedy będziesz się uczył mówić NIE – bardzo ważna umiejętność. Czasem warto mieć gatekeeper’a – osobę, która przesieje projekty przed Tobą i doskonale wie jaka jest Twoja strategia.

Ważne jest coś jeszcze – to jest absolutnie ok, że możesz chcieć zastanowić się miesiąc lub dwa, a może nawet dłużej. Masz do tego pełne prawo.

Zanim powiesz TAK, warto abyś pomysł zderzył z doświadczonymi graczami na rynku. Niekoniecznie powinni to być koledzy, którzy chcą Tobie zaimponować. Może się zdarzyć tak, że usłyszysz, że oni mają lepszy projekt i abyś zainwestował w ich przedsięwzięcie. To nie jest doradztwo, którego szukasz. 

Mentor, doradca w procesach inwestycyjnych

Rozmawiaj z kimś kto nie ma osobistego interesu w tym jak zainwestujesz swoje środki. Jeśli nie masz takiego doświadczonego mentora, to rozwiązaniem może być wspólne zderzanie projektów z osobami podobnymi Tobie. Taki komitet inwestycyjny, gdzie potencjalnie każdy z Was jest w podobnej sytuacji. Już posiadacie środki, albo będziecie je posiadać i wspólnie badacie targety, w które można w przyszłości wejść. W ten sposób dzielicie się pracą i ryzykiem. Każdy z Was może coś nowego położyć na stole, ma swoje doświadczenia i może je wykorzystać we wspólnym interesie. 

Unikaj doradców i kolegów, którzy chcą po prostu Twoje pieniądze. Chodzenie po ludziach szukając opinii jest chyba najgorszym rozwiązaniem. Tak długo, jak długo nie wiesz co kieruje ludźmi nie możesz polegać na ich opinii. Czasem ktoś nie ma wiedzy, a czasem po prostu będzie próbował Tobie zaimponować. 

Dlatego powinieneś szukać najbardziej zdystansowanego doświadczonego doradcy, który nie ma żadnego interesu w tym jak zainwestujesz swoje pieniądze. Kogoś na kształt mentora, czy wealth advisora. A to, że nie koniecznie powinieneś słuchać doradcy w banku, który ma prowizję od zrobionego planu, to już wiesz. Tego nie muszę Tobie mówić, prawda?

Z kim zatem powinieneś rozmawiać? Potrzebujesz kogoś obiektywnego, kto będzie rozumiał Ciebie i Twoje potrzeby. Kogoś kto ma wiedzę finansową i będzie mówił Tobie prawdę. Będzie doradzał obiektywnie. Kto to może być?

Czy to może być kolega, z którym znasz się od 10 lat – i tak, i nie. Oczywiście rozmawiać należy. Zastanów się tylko czy Twój rozmówca ma doświadczenie w tym jak wygląda życie po 5-ciu, 10-ciu latach po exicie i może Tobie powiedzieć jakich błędów uniknąć? Czy też jego exit był w zeszłym roku i on jeszcze z radością wydaje zarobione pieniądze. Bo może to jest miły wieczór przy winie, gdzie koguty przechwalają się kto pieje głośniej. Jeśli do tego dochodzi prezentacja swoich nowych nabytków, projektów, samochodów to wychodzisz skołowany. No bo jak nie kupić sobie Benteleya, czy najnowszej Tesli gdy czujesz, że właśnie w ten sposób zaistniejesz, a teraz właśnie na niego Ciebie stać (!)

No właśnie dlatego, że teraz Ciebie na niego stać, możesz z dystansem podejść to tego tematu jeszcze raz. Nawet jeśli to było Twoje marzenie, możesz teraz z innego poziomu, osoby która może sobie na to pozwolić – przeanalizować decyzję jaki był powód, że chciałeś go kupić. Tym bardziej jeśli jest to podyktowane presją społeczną, że inni mają. Dobrą zasadą, aby nie ulegać presji jest unikanie jakichkolwiek istotnych zmian w swoim stylu życia lub robienia dużych zakupów przez około trzy do sześciu miesięcy.

Daj sobie czas zanim wydasz 5% swojego majątku na samochód. Poukładaj sobie w głowie do czego zmierzasz i jakich pieniędzy do tego celu będziesz potrzebował. No a jeśli kupiłeś już ten samochód to się nim ciesz, ale zastanów się jak dalej mądrze wydawać swoje pieniądze. I tu nie tylko o wydatki na konsumpcje chodzi, chodzi również o inwestycje.

Mam niestety takie doświadczenia, że koledzy nie są dobrymi doradcami. Przykład sprzed tygodnia. Kolega, koledze doradził zainwestowanie środków w takim i takim banku, bo nic innego nie zna. Rachunek został spontanicznie otwarty, pieniądze przelane, a bank zainwestował je w 24h w swoje produkty(sic!). Nikt nie bawił się w budowanie indywidualnej strategii inwestycyjnej. To bolesne doświadczenie kiedy jedynym wygranym w takim przypadku jest bank, który bierze prowizję od zarządzania aktywami.

Szybkie zainwestowanie środków jest największym błędem w strategii zarządzania aktywami – więc po co…? No po to. aby się klient nie rozmyślił i nie poszedł gdzieś indziej (!)

Inne podobne doradztwo to np.: wejście w biznes kolegi lub znajomego kolegi, bo on już tam jest i jeśli nie znajdzie kolejnego inwestora, który doleje trochę kasy, to najnormalniej straci zainwestowane przez siebie pieniądze. Porozmawiaj o tym biznesie z kimś z zewnątrz. Sprawdź w ten sposób czy ta inwestycja to dobra decyzja. 

…I dlatego właśnie potrzebujesz kogoś obiektywnego, kto będzie potrafił doradzić Tobie w podejmowaniu dobrych decyzji. Kogoś kto ma doświadczenie i wie nie tylko jak zarabia się na inwestycjach, ale ma również na koncie straty – będzie wiedział przed czym Ciebie przestrzec! No i kogoś kto nie ma interesu w tym, gdzie zainwestujesz. Takiego doradcy szukaj.

Kto może być takim doradcom? Może to być wealth advisor. Dobrze, aby miał również własne doświadczenia inwestycyjne i te dobre, i te gorsze. Może to być wieloletni inwestor, który nauczył się na własnych błędach i sukcesach. Może to być również przedsiębiorca z branży, w którą zastanawiasz się czy zainwestować. 

Skorzystaj z mentoringu gdy zastanawiasz się jak zainwestować pieniądze

Posiadanie pieniędzy, które dla innych są niewyobrażalną fortuną mogą stanowić dla Ciebie obciążenie nie do zniesienia. Gdy przyjaciele i rodzina proszą Ciebie o pomoc finansową, a Ty wiesz, że dla dobra Twojego, waszej relacji, a czasem nawet ich samych powinieneś powiedzieć NIE. Czasem presja otoczenia, a co za tym idzie obciążenie emocjonalne są na tyle duże, że potrzebujesz wsparcia specjalisty, aby wiedzieć że podejmujesz właściwe decyzje. I nie bójmy się tego powiedzieć, dobry terapeuta – dobry psycholog jest tutaj doradcą nie do przeceniania!

Znalezienie doradcy lub terapeuty specjalizującego się w scenariuszach finansowych lub biznesowych zapewni Ci spokój ducha i bezpieczne miejsce do rozmowy o problemach i potencjalnym ryzyku. A jeśli sam nie potrafisz odmawiać, to też jest na to rozwiązanie – zatrudnij kogoś kto będzie odmawiał za Ciebie(!)

Zabezpieczenie rodziny – pieniądze to duże zobowiązanie

No i zabezpiecz swoją rodzinę. Oczywiście warto jest pomyśleć o testamencie i fundacji rodzinnej. To na pewno poukłada Twoje sprawy. Biorąc pod uwagę wartość twoich aktywów netto jest mało prawdopodobne, że twoja rodzina pozostanie w potrzebie. Ale to, czego nie chcesz, to aby najbliżsi musieli martwić się o całą papierkową robotę i biurokrację podczas uzyskiwania dostępu do jakichkolwiek funduszy – jeśli wydarzy się najgorsze. 

Zauważ, że pośród tak wielu kwestii dopiero teraz mówię o rozwiązaniach prawnych. Bo to NIE one są Tobie najbardziej potrzebne. One są jednym z instrumentów. To czego potrzebujesz najbardziej to dojrzałości i przygotowania się do momentu, kiedy będziesz w stanie zarządzić swoim majątkiem. To wtedy, kiedy wypłyniesz na ocean, a otoczenie będzie Ciebie torpedowało jak fale statek podczas sztormu. A Ty musisz być nie ugięty i spokojny. Przecież po to sprzedawałeś firmę – pracowałeś na spokój i wolność. Więc dobrze przygotuj się, jeśli będziesz miał kompetencje, a obok siebie doradcę, który obiektywnie będzie mógł wesprzeć Twoje decyzje, będziesz gotów wypłynąć na morze bez względu na to, ile na nim spotka cię sztormów. A możesz być pewien, że wiatr zawieje nie raz. 

O zabezpieczeniu rodziny mówiłam w ostatnich odcinkach m. in. o Alternatywnej Spółce Inwestycyjnej oraz o Fundacji Rodzinnej.

Zapraszam do subskrybowania kanału Wealth Advisory – Anna Maria Panasiuk poprzez klikniecie przycisku subskrybuj, a także zostawiania komentarzy, na które w oparciu o moje doświadczenie i aktualną wiedzę z chęcią odpowiem. Jestem obecna z podcastem też na Spotify i ApplePodcast. 

Zapraszam na kolejny odcinek w każdy czwartek ok. godziny 18.00

Powrót do listy podcastów