Między światem przedsiębiorców, a doradców podatkowych niezmiennie trwa dyskusja o możliwość płacenia niższych podatków. Dla doradców optymalizacja podatkowa jest słowem zakazanym i niemile widzianym przez organy skarbowe. Każda analiza w wyniku, której jedyny lub głównym celem miałaby być korzyść podatkowa musi być raportowana na podstawie przepisów o Mandatory Disclosure Rules (MDR) do szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Optymalizacja podatkowa jest w ten sposób skojarzona z nielegalnym unikaniem opodatkowania i praktycznie staje się synonimem uchylania się od płacenia podatków (tax evasion). To było zawsze było niedozwolonym procederem. 

Od kiedy pamiętam toczyła się dyskusja, gdzie jest granica pomiędzy tax avasion, a tax planning i ta dyskusja trwa do dziś. Tylko teraz nie wypada o tym mówić. W realnym świecie, gdy robisz biznes i planujesz wydatki masz prawo również zaplanować swoje podatki. Czym innym bowiem jest wybór korzystnej formy opodatkowania: ryczałtowej formy opodatkowania Twojej działalności gospodarczej versus wybór podatku liniowego 19%. Przecież robisz to z kalkulatorem w ręku — tak, aby możliwie obniżyć podstawy opodatkowania I jest to całkowicie legalne. 

Zatem jak legalnie podejść do kwestii poziomu obciążenia podatkowego naszego biznesu czy naszych inwestycji? O tym piszę dzisiaj.

Optymalizacja podatkowa, o którą pytają się przedsiębiorcy, czy zamożne osoby nie wynika z intencji uchylania się od płacenia podatków. Ale zaplanowania przepływów finansowych i wykorzystania dostępnych w systemach w Polsce, jak i w innych krajach korzyści i ulg podatkowych. W efekcie osiągając zmniejszenie lub ograniczenie ponoszonych kosztów, w tym kosztów podatkowych. 

Optymalizacja podatkowa, czy planowanie podatkowe w działalności międzynarodowej 

W przypadku dynamicznie rozwijających się firm, skalujących się międzynarodowo, czy inwestorów działających na kilku rynkach ze swoimi projektami można, i nawet trzeba spojrzeć na ich sytuację holistycznie. Rozważyć jak zbudować ich strukturę w ujęciu międzynarodowym.

Z jednej strony taka struktura np.: spółka holdingowa ma ułatwić zarządzanie posiadanymi aktywami, czy usprawnić realizację celów biznesowych. Z drugiej niejako dodatkowym bonusem może być optymalizacja podatkowa (rozumiana właśnie jako legalne planowanie podatkowe). Wynika ona z faktu, że polityki rządów poszczególnych krajów, w których rozwijamy swoją działalność są inne. Nadal mamy w Europie konkurencję podatkową pomiędzy poszczególnymi krajami. Dla wielu krajów podstawą budżetów narodowych są dochody małych i średnich przedsiębiorstw, i to w nich upatrują wpływy do budżetu. Dlatego spodziewamy się takich regulacji podatkowych, które są przychylne przedsiębiorcom przenoszącym swoje główne siedziby czy zarząd do tych krajów.

Inne kraje budują swój wizerunek opierając się na ulgach dla najbogatszych. W nich poza korzyściami podatkowymi, można spodziewać się rozbudowanych systemów usług zarządzania majątkiem i jego ochrony. Dobrym przykładem jest tutaj Szwajcaria czy UK. Zatem znajomość twoich celów, gotowości do relokacji przy działalności międzynarodowej może sprawić, że faktycznie dla twoich projektów pojawią się pewne korzyści podatkowe. I dziwnym byłoby gdybyś przy relokacji Twojego biznesu nie brał pod uwagę obciążeń podatkowych, tak jak bierzesz pod uwagę koszty zatrudnienia w danym kraju. Podobnie przy relokacji Twojej rodziny bierzesz pod uwagę jakość życia i edukacji, koszty utrzymania, zakupu nieruchomości, bierzesz zatem pod uwagę również obciążenia podatkowe. Jest to w pełni zrozumiałe i zgodne z prawem międzynarodowe planowanie podatkowe.

Czy jest to optymalizacja podatkowa? Wiele osób traktuje sformułowanie optymalizacja podatkowa jako synonim planowania podatkowego. Taka praktyka jednak nie ma nic wspólnego z unikaniem płacenia podatków, a już na pewno z uchylaniem się od płacenia podatków. Optymalizacja podatkowa polega na wykorzystaniu możliwości, które daje ordynacja podatkowa oraz inne przepisy.

Na co w takim razie musisz uważać i co to jest ta optymalizacja podatkowa?

Wybór jurysdykcji z prawem korporacyjnym i podatkowym, która najlepiej spełniałaby określone potrzeby nie jest łatwy. Wszyscy możemy się zgodzić, że podatki są obecnie najbardziej kontrowersyjną kwestią niż kiedykolwiek wcześniej. A organy podatkowe w poszczególnych krajach mają coraz to większe uprawnienia do prowadzenia dochodzeń, karania i ścigania przedsiębiorców i ich spółek. Biorąc to pod uwagę, tym bardziej dziwi nas fakt działalności wielu doradców, którzy nie mają wystarczającego doświadczenia w kwestiach prawa i podatków międzynarodowych. Albo je mają, ale nadal nadużywają zaufania klientów narażając ich na niebezpieczne ryzyko związane ze stosowaniem niedozwolonej optymalizacji podatkowej.

Dlatego uważaj, bo w efekcie to twoja spółka, twój biznes, czy ty sam możesz być zagrożony płaceniem wysokich podatków i kar, a nie doradca, z którym pracujesz. To co chcę powiedzieć, to że należy uważać na usługi tzw. optymalizacji podatkowej(!) Ta może skłaniać do pewnego rodzaju zachowań, które niejednokrotnie są na granicy wskazującej na unikanie opodatkowania. Przez to mocno narażają twój biznes na ryzyko nie tylko administracyjne (podatki), ale czasem nawet karne. I tego właśnie robić nie wolno. Takie działanie jest poza granicami planowania podatkowego, które jest w granicach prawa. 

Przykład niewłaściwej optymalizacji podatkowej (a właściwie planowania podatkowego)

Ku przestrodze wskażę, że jest naprawdę wiele sytuacji, w których ostatnio wyciągamy polskich przedsiębiorców z tarapatów. Odwracamy sytuacje w jakie się wplątali przez niewiedzę i nie intencjonalne działanie przypadkowego doradztwa, które być może kierowało się właśnie optymalizacją podatkową.

Dla przykładu tylko w styczniu i lutym’ 23 roku zgłosiło się do nas 10 przedsiębiorców, z których aż 8 miało wątpliwości czy ich struktura jest prawidłowo prowadzona. W niektórych przypadkach w miejsce oczekiwanego braku opodatkowania, ryzyko podatku sięgało aż 40%. Tu nie mamy do czynienia z planowaniem podatkowym. W mojej ocenie to jest uchylanie się od opodatkowania przez wykorzystywanie struktur niedozwolonej optymalizacji podatkowej. Natomiast sposób ich wykorzystywania sprawia, że niezorientowany przedsiębiorca zaczyna podejmować ryzykowne kroki unikania płacenia podatków nawet o tym nie wiedząc.

Nie zalecamy praktyki budowania biznesu przez pryzmat wyłącznie optymalizacji podatkowej. Nie zalecamy również powierzania tworzenia struktur międzynarodowych amatorom. Na koniec dnia zadajmy sobie pytanie po co Ci zamieszanie w biznesie i odciąganie uwagi od celów biznesowych, na rzecz rozważania powiadomień i zagrożenia karami od organów podatkowych. Pamiętaj, że to Ty oraz Twój biznes odpowiadacie za potencjalną niedozwoloną optymalizację podatkową. 

Nowe międzynarodowe zasady w przepływie informacji o beneficjentach

Zwróć uwagę na zaostrzenia jakie się pojawiają. Na całym świecie wiele krajów zobowiązało się do zmiany definicji przepisów dotyczących tajemnicy bankowej. O tym fakcie należy również pamiętać. Wprowadzono automatyczną wymianę informacji między bankami. To oznacza, że prędzej, czy później informacje o prowadzonych transakcjach dotrą do kraju właściwej rezydencji. Tym bardziej ryzykowna staje się optymalizacja podatkowa. Jest ona proszeniem się o kłopoty. 

Oczywiście należy brać uwagę różnorodność regulacji podatkowej w poszczególnych krajach. W tym zakresie mamy prawo do korzystania z usług doradców podatkowych. Jest to tym bardziej konieczne, że regulacje bardzo różnią się między krajami. Do tego nie ma bardziej dynamicznie zmieniających się przepisów jak właśnie przepisy podatkowe. Dlatego to jest normalne, że powinieneś poświęcić swoją uwagę na kwestie podatkowe, które obejmują również planowanie podatkowe. To na co musisz uważać, to aby nie przekroczyć cienkiej granicy jaka prowadzi do niedozwolonej optymalizacji podatkowej. Dlaczego piszę o „niedozwolonej” optymalizacji podatkowej? Wielu przedsiębiorców nieświadomie używa pojęcia optymalizacja podatkowa. Mają tak na prawdę na myśli planowanie podatkowe, które jest prawidłowym, dozwolonym i legalnym procesem w każdej organizacji, przedsiębiorstwie, a obecnie również w rodzinach, które posiadają majątek rozłożony w różnych lokalizacjach na świecie.

Optymalizacja podatkowa, a podatki od spółek

W Polsce jest wiele korzystnych rozwiązań dla osób fizycznych, przykładowo inwestorów. Mamy najmniej kosztowne rozwiązania w Europie pozwalające aktywnie prowadzić inwestycje m.in. Alternatywną Spółkę Inwestycyjną, która oferuje szereg zwolnień podatkowych (o ASI wielokrotnie pisaliśmy w naszych publikacjach). Do tego w maju br. pojawił się nowy podmiot jakim jest Polska Fundacja Rodzinna. Zapraszam do eBooka, w którym w sposób praktyczny omawiamy Fundację Rodzinną i te kwestie, o których niezwykle mało się mówi.

Nie zmienia to jednak faktu, że jeżeli prowadzisz swoje projekty międzynarodowo i zależy Ci na dywersyfikacji (choćby ryzyka lokacji kapitału w jednym kraju), to jest wiele krajów, które oferują preferencje dla inwestorów, aby przyciągnąć ich poprzez zmniejszenie obciążeń podatkowych. Np.: Luksemburg, Cypr, czy Szwajcaria. W tych krajach możesz stawiać międzynarodowe holdingi, tak samo jak możesz to zrobić w Polsce. Wybierając miejsce patrzysz zatem nie tylko na kwestie podatkowe. Patrzysz również na „brand” nowej lokalizacji dla twojego biznesu, koszty zatrudnienia, obsługi prawnej, a nawet twoje osobiste preferencje – czy chcesz tam (i stamtąd) robić biznes na świecie. 

Optymalizacja podatkowa, a podatki osobiste

Wiele krajów oferuje nowe programy, które mają przyciągnąć profesjonalistów (Włochy, Portugalia, Hiszpania – zapraszam do eBooka w temacie rezydencji w Portugalii i Hiszpanii), czy osoby zamożne (Cypr, Szwajcaria, UK). Aby jednak skorzystać z programów prowadzonych przez te kraje należy stać się ich rezydentem. W takim przypadku nie mówimy o optymalizacji podatkowej, a przecież moglibyśmy. Bo pilnowanie kalendarza, aby nie przekroczyć 183 dni w jednym miejscu, to nic innego jak w pełni świadome (a legalne!) działanie, które zmierza przecież do niepłacenia podatków w kraju, w którym tego nie chcemy. Dlaczego? Bo są one tam wysokie. 

Dlatego w tym całym gąszczu kwestii i stwierdzeń od doradców „to zależy„- zanim przystąpisz do rozmów na temat optymalizacji podatków osobistych, czy raczej planowania podatkowego, zadaj sobie pytania:

• Czy jesteś gotów mieszkać wraz z rodziną w innym miejscu niż Polska, jak tak to, gdzie i na jak długo? Czy macie preferencje co do klimatu?
• Jak często musisz być fizycznie w kraju macierzystym (w którym masz obywatelstwo i tym gdzie jesteś rezydentem podatkowym)?
• Zrób spis składników majątku i ich szacowanej wartości.
• Zrób podsumowanie przyszłych planów, może rozważasz przejęcia, fuzje lub reorganizację swojej działalności, lub inwestycje w kolejne projekty, IPO, EXIT? Zakup aktywów, nieruchomości? Transakcje krypto? W jakich krajach działasz i gdzie masz swoje inwestycje?

Dopiero po odpowiedzi na te kwestie możesz zastanowić się nad tematami dotyczącymi zmiany rezydencji podatkowej. Następnie rozpocząć planowanie podatkowe, a patrząc w długookresowym horyzoncie uzyskać optymalizację podatkową dla twoich planów. To na ile chcesz zmienić swoje życie i związać je np. z innym krajem ma tu bardzo duże znaczenie. 

Optymalizacja podatkowa (planowanie podatkowe) jest możliwa, skupmy się na tym co jest ważne i prawnie dozwolone

Bogactwo niesie ze sobą odpowiedzialność. W świecie globalizacji i coraz większego powiązania poszczególnych krajów i regionów oraz poszerzania zasięgu składników portfeli inwestycyjnych, czy działalności firm na skalę międzynarodową musisz być świadomy znaczenia kwestii obowiązków transgranicznych. Uzyskanie korzystnych warunków opodatkowania (m.in. unikanie podwójnego opodatkowania) jest wynikiem Twoich planów i dostępnych korzyści generowanych przez rządy, które chcą przyciągnąć do siebie określone grupy przedsiębiorców czy inwestorów. 

Należy jednak pamiętać o wspomnianych w artykule regulacjach mających na celu ujawnianie przejawów unikania opodatkowania. Jak i na fakt, że ich ściganie jest coraz to bardziej skuteczne. Zatem przeprowadzka biznesu nie polega dziś na tym, że założysz sobie spółkę, wynajmiesz dyrektora i biuro za granicą, gdy ty nadal siedzisz w Poznaniu lub Łodzi i stamtąd zarządzasz swoim biznesem. Jeżeli masz aktywa, prowadzisz biznes międzynarodowo, planujesz różne inwestycje — to oczywiście, że ich lokalizacja wymaga planowania, również planowania podatkowego! A odpowiednie planowanie i oszczędzanie podatkowe pozwoli osiągnąć wymierne korzyści. 

Dlatego planowanie podatkowe jest dziś koniecznością i jest bezpieczne. Bezpieczne tak długo jak długo działasz w ramach legalnych granic, którym najczęściej towarzyszy uzasadnienie biznesowe.